ELAZIĞ – Xtandi, Bevacizumab, Mabhtena, Erbitux, Enhertu, Yervoy, Odivo… Pek çok insan için hiçbir anlam ifade etmeyen bu ilaç isimleri, uzun ve zorlu tedavi sürecindeki kanser hastaları için hayati öneme sahip. Bir yandan hastalıklarıyla mücadele eden hastalar bir yandan da iyileşmeleri ve ağrılarının azalması için mutlaka almaları gereken bu pahalı ilaçlara erişemiyor. Elazığ Eczacılar Odası Başkanı Uğur Çelik bazı ilaçlarda tedarik sıkıntısı yaşandığını belirtirken esas sıkıntının ilaç fiyat kararnamesindeki düşük euro kuru ve SGK tarafından bazı ilaçların geri ödeme kapsamına alınmaması olduğunu söyledi.
FİYATLAR ÇOK YÜKSEK
Türkiye’de yaklaşık 250 bin kanser hastası var. Hastalar, özellikle Sosyal Güvenlik Kurumu’ (SGK) ödeme kapsamında bulunmayan kanser ilaçlarına erişimde büyük sıkıntılar yaşıyor. İlaçların büyük kısmı ecza depolarında bulunamıyor. Bulunan ilaçların bir kısmı da SGK’nın ödeme kapsamında değil. Fiyatları 30 bin liradan 251 bin liraya kadar değişen ilaçların ücretini ödemek pek çok hasta için mümkün değil. Maddi durumu iyi olan hastalar da ilacı alabilmek için üretici firmanın onayı gerektiği için günlerce beklemek zorunda kalabiliyor.
PARASI OLAN DA GÜNLERCE FİRMA ONAYI BEKLİYOR
Akciğer kanseri tedavisinde kullanılan Xtandi uzun zamandır tedariki olmayan ilaçlardan biri. Stoklarda bulunsa bile hasta bu ilacı almak için firmanın onay vermesini beklemek zorunda. Bu da yaklaşık bir aylık bir bekleme sürecini gerektiriyor. Bir diğer kanser ilacı Bevacizumab, lenf kanseri için kullanılan Mabthena, hormon kanserleri tedavisinde kullanılan Erbitux, mide kanseri için kullanılan Enhertu, bağışıklık için tüm kanser hastalıklarında kullanılan Yervoy da depolarda bulunmuyor. Yeryov’un satış fiyat 251 bin, Opdivo isimli ilacın fiyatı 30 bin 800 lira.
‘YETKİLİLERDEN ÇÖZÜM BEKLİYORUZ’
İsmini vermek istemeyen kanser hastası yakını tedavi için gerekli olan ilaca 2 aydır ulaşamadıklarını belirterek yetkililere sesleniyor: “Yeğenim meme kanseri. Yervoy adlı bir ilaç kullanması gerekiyor. Ne yazık ki bu ilaca 2 aydır ulaşamıyoruz. Depolarda olmadığı söyleniyor. Kanser hastalarının yaşadığı ilaç krizi sadece tedavi süreçlerini değil, yaşam kalitelerini de etkiliyor. Bunun hastalar için çok büyük bir önemi var. İlaçların yüksek maliyeti ve bazı ilaçların piyasada bulunamaması, hastalarımızı zor durumda bırakıyor. Ayrıca SGK’nın geri ödeme süreçleri de hastaların tedaviye erişimini kısıtlıyor. Yetkililerden bu soruna acil çözümler getirmelerini bekliyoruz.”
‘İLAÇLAR BÜTÇEMİZİN KAT KAT ÜSTÜNDE’
Başka bir hasta yakını Mehmet Apaydın ise şunları anlatıyor: “Benim hastam gırtlak kanseri. Kullandığı ilaç SGK’nın geri ödeme kapsamında değil. Parayla almak zorunda kalıyoruz. Parasını versek bile bu ilaç piyasada yok. En son eczacıya sorduğumda depoda görünmediğini söyledi. İlaç fiyatları ve geri ödeme sorunları yüzünden tedavi sürecinde büyük belirsizlikler yaşıyoruz. Bu durum tedaviye devam edebilmemizi engelliyor. Acaba SGK bu ilaçları ödeme kapsamına alırken hastanın iyileşebilir durumda olup olmadığına mı bakıyor diye düşünüyor insan. O ilaç belki tamamen iyileştirmeyecek ama hastanın bedensel acı çekmesini azaltacak. İlaç fiyatlarının kontrol altına alınmasını, eksik ilaçların hızla temin edilmesini ve SGK’nın geri ödeme politikalarının gözden geçirilmesini istiyoruz. İlacı parasıyla aldığımızda geri ödeme için SGK’ya dava açmak gerekiyor. Bazı ilaçlar bir kerelik değil. Uzun süre kullanılması gereken ilaçlar. Bir çoğunun fiyatı bütçemizin kat be kat üstünde. Bu sorunun çözülmesi için yetkililerden destek bekliyoruz.’’
Uğur Çelik, sorunun temelinde İlaç Fiyat Kararnamesi’ndeki düşük euro kurunun olduğunu söyledi. UĞUR ÇELİK: HASTALAR MAHKEMEYE BAŞVURABİLİR
23. Bölge Elazığ Eczacılar Odası Başkanı Uğur Çelik de ilaçtaki tedarik sıkıntısını doğrularken asıl sorunun ilaç fiyat kararnamesindeki eksikliklerden kaynaklandığını anlatıyor. Mevcut kararnamenin güncellenmemesi nedeni ile bazı ilaç firmalarının Türkiye’den çekildiğini belirten Kılıç şu bilgileri veriyor:
“Türkiye’de şu an için SGK tarafından ödenen ilaçlarda çok ciddi bir sıkıntı yok. Ama bazı ilaçlara zaman zaman ulaşılamadığı da oldu. Ancak asıl sıkıntı SGK’nın ödemediği İlaçlar da var. Bu ödenmeyen ilaçlar için hastaların mahkeme kararı yoluyla ödeme almaya başvurmaları mümkün. Bunun için önce SGK’dan ilacın ödenmediğine dair bir yazı almaları, daha sonra mahkemeye başvurmaları gerekiyor. Mahkemeni kişiye özel olarak bu ilaçların ödenme kapsamına alınması için bir yürütmeyi durdurma kararı çıkartması gerekli. Bu bir yoldur. Ancak bütün hastalar bu yöntemi kullanamıyorlar.”
‘İLAÇ FİYAT KARARNAMESİ ACİLEN GÜNCELLENMELİ’
Türkiye’de euronun 37 lira seviyesinde olduğunu, ilaç fiyat kararnamesinde ise euro kurunun 17.55 lira olarak belirlendiğini anımsatan Kılıç aradaki bu fiyat farkı nedeniyle bazı firmaların Türkiye’den çekilme kararı aldığını anlatıyor:
‘’Akılcı ilaç diye bahsettiğimiz yeni teknolojilerin bir kısmı ilaç fiyat kararnamesindeki kur farkından dolayı Türkiye’ye gelmiyor. Bu ilaç fiyat kararnamesindeki mağduriyetin acilen giderilmesi gerekiyor. Türk Eczacılar Birliği olarak biz de miadı dolmuş olan kararnamenin bir an önce yenilenmesi gerektiği kanaatindeyiz. Çünkü euro günümüzde 37 lira seviyesindeyken İlaç Fiyat Kararnamesi’nde 16 Aralık 2023 fiyatlarına göre 17,55 lira seviyesinde tutulmuştur. Bu kur farkından dolayı ilaç firmaları Türkiye’ye gelmek yerine tamamen dışarıda kalmayı ya da SGK’nın şemsiyesi altında kalmamayı tercih ediyorlar. Sorun sadece kanser ilaçlarında yaşanmıyor. Örneğin Novartis firması da 14 ilacını Türkiye’den çekti. Bu ilaçlardan biri olan Trileptal, epilepsi hastaları için kullanılıyor. Ne yazık ki muadili de yok . Sağlık temel bir haktır. İlaç, tüm vatandaşlarımıza ucuz ve güvenilir bir şekilde ulaştırılması gereken bir metadır. Dolayısıyla devletimizin bu konuda vatandaşlarımızın ilaçlara erişim noktasında gereken tüm adımları bir an önce atmasını bekliyoruz.’’
